Zwiedzamy Polskę - Zamek w Siewierzu
15:05:00
Tak się składa, że od Siewierza dzieli mnie zaledwie mnie 10 kilometrów. Bywam tam przynajmniej raz na tydzień. I jakimś dziwnym trafem, nigdy nie miałam okazji oglądać zamku ,,od środka". Wszystko zmieniło się całkiem niedawno, dzięki praktykom terenowym.
Siewierz to małe miasteczko leżące w powiecie będzińskim, w województwie śląskim, 40 kilometrów od Częstochowy. Przez wiele lat znajdował pod rządami biskupów krakowskich. Dziś miasto może pochwalić się długą i bogatą historią. Odkrycie z 2009 r. (w związku z budową obwodnicy) pozostałości dawnego Siewierza, potwierdziło istnienie osadnictwa na tych ziemiach w XI w., jednak większość ceramiki datuje się na początek XII wieku aż do pierwszej połowy XIII w. Romański kościół datować można natomiast na przełom XI/XII wieku.
 |
| Widok na miasto - w tle widać Kościół św. Macieja oraz budynek Straży Pożarnej, znajdującej się przy Rynku |
Pierwsza historyczna i źródłowo udokumentowana wzmianka o Siewierzu pochodzi z 1105 roku.
Wówczas w Siewierzu znajdował się już targ, karczma i jatka (miejsce, gdzie w średniowieczu
sprzedawano mięso z uboju). Miasto choć oddalone od Krakowa zaledwie 100km, było już południowo –zachodnią peryferią ówczesnej Rzeczypospolitej.
W 1276 roku książę Władysław Opolczyk lokował Siewierz na prawie Magdeburskim dając początek współczesnemu układowi urbanistycznemu miasta, jak również kościołowi św. Macieja, który już wkrótce stał się główną świątynią nie tylko miasta, ale i całego późniejszego księstwa. W tym czasie istniała w Siewierzu drewniano – ziemna warownia nad Czarną Przemszą.
 |
| Odtworzony herb biskupa Piotra Tomickiego, znajdujący się na bramie wieży zamkowej |
Księstwo Siewierskie stało się prawie niezależnym organizmem politycznym. Posiadało osobną administracje, osobne nadania szlacheckie, osobne sądownictwo („kradnij, zabijaj, ale Siewierz omijaj"), nie posiadało jedynie polityki zagranicznej. Zamek zaczął wówczas pełnić rolę administracyjnej i politycznej siedziby Księstwa Siewierskiego. Władcami i właścicielami księstwa byli kolejni biskupi krakowscy. Pierwszym który używał tytułu księcia siewierskiego, był w 1484 roku biskup Jan Rzeszowski.
Zamek
Nieopodal Rynku, w niedalekim sąsiedztwie Kościoła św. Macieja i Izby Tradycji, znajduje się zamek w Siewierzu. Historia zamku sięga najprawdopodobniej XII wieku, kiedy to stary gród siewierski zlokalizowany wokół kościoła pod wezwaniem św. Jana Chrzciciela, został przeniesiony w okolice obecnego Rynku, a w jego pobliżu powstała pierwsza drewniano-ziemna budowla obronna.
Lokalizację zamku w Siewierzu dostosowano do warunków otoczenia jakim był teren nizinny. Zamek powstał więc na sztucznej wyspie w zakolu rzeki Czarnej Przemszy, spiętrzonej groblą w wielki staw, o którym dziś świadczy jedynie sucha fosa i roślinność typowa dla terenów podmokłych. Zamek otoczono dodatkowo fosą i wałem ziemnym. Komunikacja odbywała się przez most zwodzony. Zamek powstał na przełomie XIII/XIV wieku z fundacji książąt bytomskich jako warowania o konstrukcji drewniano –ziemnej. Niedaleko zamku przebiegała granica Królestwa Czech i Królestwa Polskiego. W 1337 przeszedłwe władanie książąt cieszyńskich, którzy ukończyli wznoszenie murowanej warowni w stylu gotyckim.
W roku 1443 zamek wraz z całym przyległym obszarem został sprzedany ówczesnemu
biskupowi krakowskiemu - Zbigniewowi Oleśnickiemu. Sporządzony dokument kupna ustanowił
władzę książęcą dla biskupów krakowskich, którzy byli w posiadaniu niezależnego Księstwa
Siewierskiego ażdo 1790 roku. Zamek zaczął pełnić rolę administracyjnej i politycznej siedziby
Księstwa Siewierskiego; Biskupi rozbudowali zamek nadając mu renesansowego wystroju i
rezydencjonalnego charakteru.
 |
| Cyfrowa rekonstrukcja zamku - XVI wiek. |
W XVI wieku biskupi rozbudowywali zamek nadając mu wystrój renesansowy. W 1575 książę–biskup Franciszek Krasiński umocnił zamek, przystosowując go do wykorzystywania broni palnej. Dodany został dodatkowy mur zewnętrzny, zaś przestrzeń między nim a bryłą zamku wypełniono ziemią. Brama została umocniona barbakanem. W czasie szwedzkiego potopu w Siewierzu schroniły się wojska hetmana Stefana Czarneckiego i fakt ten stanowił sprzyjający pretekst dla zajęcia przez Szwedów neutralnego dotychczas księstwa. Zniszczony przez nich zamek odbudowałw latach 1681-89 biskup Jan Małachowski. Kolejnej przebudowy dokonał biskup Felicjan Szaniawski. Forma ogólna nadana wówczas kompleksowi zachowana została w ruinie do dzisiaj. Z czasem zamek zaczął jednak chylić się ku upadkowi.
W 1790 roku Sejm Wielki zlikwidował księstwo siewierskie oficjalnie inkorporując je do Rzeczypospolitej.
Opuszczony w 1790 r. przez księcia biskupa Feliksa Pawła Turskiego, zamek od tamtej pory popada w ruinę. Jeszcze w czasie wojen napoleońskich był wykorzystywany militarnie. Jednak od 1807 r; przez cały XIX wiek pozostał niezamieszkany. W latach 50 i 70 XX wieku rozpoczęto prowadzone z przerwami prace mające na celu zabezpieczenie budowli. Wznowiono je w 1999 r; mając w planach zachowanie zamku w stanie tzw. trwałej ruiny. Z historycznych elementów zachowały sięw pełni –wsparte trójskokowymi przyporami zewnętrzne mury skrzydeł mieszkalnych (z wyjątkiem ściany południowej), dwa pełne fragmenty ścian skrzydeł mieszkalnych od strony dziedzińca, baszta nad bramą główną, barbakan, fragmenty oryginalnej kamieniarki oraz XVI-wiecznych murów obronnych.
W 2008 r. na wieży zamkowej utworzona została platforma widokowa i obiekt został regularnie
otwarty dla turystów. Osiągnięto pierwotne zamierzenia, gdyż zamek stanowi obecnie tzw. trwałą ruinę z zachowanym pełnym obwodem murów, wieżą bramną i zrekonstruowanym barbakanem. W czasie renowacji zrekonstruowano m.in. działający drewniany most zwodzony wraz z kładką dla pieszych. Most jest jednym z dwóch czynnych mostów zwodzonych na zamkach. Drugi jest na zamku w Malborku. Oprócz tego podczas renowacji wybrukowano dziedziniec zamkowy, w którego posadzce umieszczono gabloty przedstawiające oryginalną posadzkę/piwnice i inne elementy architektury odkryte podczas wykopalisk, wzmocniono ściany i otwory okienne oraz odrestaurowano piwnicę z czego jedna z nich jest dostępna dla zwiedzających; W jej wnętrzu odbywająsięwykłady i konferencje naukowe.
 |
Jesli ktoś z was interesuje się zamkami, bądź był choć raz na Jurze Krakowsko - Częstochowskiej, z pewnością widział już zamek w Siewierzu. Choć sam zamek nie leży na szlaku Orlich Gniazd (leży natomiast na bliźniaczym szlaku Warowni Jurajskich), znajduje się w jego bliskim sąsiedztwie.
Jeśli jednak jeszcze nie mieliście okazji zobaczyć zamku w Siewierzu, gorąco was do tego zachęcam. Zarówno zamek jak i samo miasto są naprawdę urokliwe. Oprócz zamku warto zwrócić uwagę na znajdujący się tu jeden z najstarszych romańskich kościołów w Polsce oraz na piękny kościół pw. św. Macieja. Wybierając się na zamek, warto zapytać o Pana Artura Roka, powiatowego konserwatora zabytków, którego wiedza historyczna budzi podziw u niejednej osoby. Wraz z moją grupą mieliśmy przyjemność poznać Pana Artura, który przybliżył nam dokładnie niezwykle interesującą historię zamku i miasta.
Jeśli jednak jeszcze nie mieliście okazji zobaczyć zamku w Siewierzu, gorąco was do tego zachęcam. Zarówno zamek jak i samo miasto są naprawdę urokliwe. Oprócz zamku warto zwrócić uwagę na znajdujący się tu jeden z najstarszych romańskich kościołów w Polsce oraz na piękny kościół pw. św. Macieja. Wybierając się na zamek, warto zapytać o Pana Artura Roka, powiatowego konserwatora zabytków, którego wiedza historyczna budzi podziw u niejednej osoby. Wraz z moją grupą mieliśmy przyjemność poznać Pana Artura, który przybliżył nam dokładnie niezwykle interesującą historię zamku i miasta.
1 komentarze
miałam okazje tam być, jest tam cudownie;)
OdpowiedzUsuń